STATEMENT: PENELOPE’S WEB
Με αφορμή την ημέρα της γυναίκας, σήμερα θ’ασχοληθούμε μέσα από το Πέπλο που δημιούργησε η ομάδα Penelope’s Web, με τον θεσμό του γάμου τι εκπροσωπεί, τι καλύπτει και τι αποκαλύπτει το Πέπλο, αλλά και τι προεκτάσεις παίρνει μέσα στο χρόνο. Έργο που πρωτοπαρουσιάστηκε στο Platforms Project – Independent Art Fair 2019, στην Α.Σ.Κ.Τ. αλλά και σε μία σειρά ομαδικές εκθέσεις μεταξύ αυτών και στην National Gallery of Kosovo στην ομαδική έκθεση: “Onufri Remade” (12-25/2/20). (Επιμέλεια: Andrian Isufi και Elton Koritari)

Η ομάδα Penelope’s web, ιδρύθηκε το 2018 από τις εικαστικούς: Μαργαρίτα Πέτροβα, Δήμητρα Χανιώτη και Beskida Kraja και όπως υποστηρίζουν οι ίδιες: “Το πέπλο ως δισυπόστατο σύμβολο μέσα από την ιστορικότητα της σημειολογίας του, από τη στιγμή του γάμου της γυναίκας, ενσωμάτωνε τη ζωή και το θάνατο μαζί, αφού το ίδιο εκείνο νυφικό πέπλο θα γίνονταν αργότερα, σάβανο. Από την αρχαιότητα συμβόλιζε την αγνότητα, τα νιάτα, τη σύνεση και τη μετριοφροσύνη. Μεταγενέστερα, την υποταγή και την προστασία από το κακό μάτι ή τα κακά πνεύματα. Συνήθιζαν να το φορούν οι νύφες για να διώχνουν το κακό μάτι και τη γρουσουζιά όσων τις έβλεπαν και τις ζήλευαν αλλά αποτελούσε και ένα είδους κάλυπτρου”.

Τα ετερόκλιτα αντικείμενα που χρησιμοποιούν οι καλλιτέχνιδες, για να συνθέσουν το έργο τους, έχουν άμεση σχέση με την γυναικεία υπόσταση και το θηλυκό στοιχείο, όπως: κούκλες, παιχνίδια, πεταλούδες, κοσμήματα, κουφέτα, νήματα, καρδιές που διηγούνται ιστορίες της παιδικής ηλικίας, του γάμου και της μητρότητας. Οι δαντέλες που είναι το βασικό στοιχείο του έργου, είναι το απόλυτο γυναικείο υλικό ταυτιζόμενο με την διαδικασία της πλέξης και την παράδοση, σε αντίθεση με τα πιο σκληρά βιομηχανικά υλικά όπως την διαφάνεια του πλαστικού και του νάιλον που προβάλει ταυτόχρονα την ελαφρότητα αλλά και την σκληρότητα της ύλης. Ενώ τα αιχμηρά αντικείμενα που εισάγουν συνειδητά οι καλλιτέχνιδες όπως: το δρεπάνι με το ψαλίδι συνυπάρχουν ακριβώς όπως το αρσενικό και το θηλυκό που άλλοτε συνδιαλέγονται και άλλοτε αντιμάχονται.

Το έργο των εικαστικών, είναι αφορμή να ξανασκεφτούμε και να επαναπροσδιορίσουμε τον θεσμό του γάμου και τον σύνθετο ρόλο της γυναίκας μέσα σε αυτόν. Αλλά και την κλίμακα των συναισθημάτων που εκτείνονται από το οικείο στο ανοίκειο, από την χαρά στην λύπη από την ελευθερία στην καταπίεση, από τον έρωτα στην σύμβαση, από την παιδικότητα στην θηλυκότητα, από το όνειρο στον εφιάλτη, από την ευτυχία στην δυστυχία και εν τέλη από την ευλογία στην κατάρα. Το συγκεκριμένο Πέπλο, ξετυλίγει το νήμα της ιστορίας και του πολιτισμού, πάνω στον οποίο χτίστηκε και δομήθηκε ο θεσμός του γάμου και της οικογένειας.

Έφη Μιχάλαρου
Κριτικός-Ιστορικός Τέχνης